سالکی که راه آگاهی را انتخاب کرده، عشق را همچون ثمرهی آگاهیاش در خواهد یافت و شخصی که راه عشق را میپیماید، آگاهی را همچون ثمرهی عشقش در خواهد یافت. اینها دو روی یک سکه هستند. و به یاد بسپار: اگر آگاهی تو عشق را کسر دارد پس هنوز ناخالص است و هنوز واقعا آگاهی نیست، هنوز نور خالص نشده و حفرههای تاریکی در آن عمل میکنند و بر تو چیره هستند؛ و اگر عشق تو بدون آگاهی باشد پس هنوز عشق واقعی و خالص نیست.
خلاصه مقالهی عشق از منظر شیخ اشراقدکتر مجید صادقی _مجید یاریان
نگاه سهروردی به مقولهی عشق نگاهی فیلسوفانه و عارفانه است. وی عشق، حزن و حُسن را سه فرزند عقل میداند. حزن و رنج را همراه و ملازم و همرکاب عشق میشمارد و رسیدن به حسن و کمال را جز از طریق عشق میسر نمیداند.
عشق، مهمترین رکن طریقت است و این مقام را تنها انسان کامل که مراتب ترقی و تکامل را پیموده است ادراک میکند. انسان عاشق را در مرحلهی کمال عشق، حالتی دست میدهد که از خود بیگانه و ناآگاه میشود و از زمان و مکان فارغ میگردد. در آن هنگام مست بادهی عشق شده، میان خود و معشوق فاصلهای نمیبیند و این همان عشق حقیقی است. این عشق به منزلهی امانت الهی است که بر جان صاحبدلان مینشیند و اکسیری است که مس وجود آدمی را به زر ناب بدل مینماید.